Trong thời gian gần đây, liên tiếp xảy ra các vụ ngộ độc thực phẩm do sử dụng nấm độc tại một số tỉnh khu vực Miền núi phía Bắc và Tây Nguyên (nơi có tập quán thu hái và sử dụng nấm tự nhiên để làm thực phẩm) dẫn đến hậu quả đáng tiếc gây ảnh hưởng tới sức khỏe và tính mạng của người ăn. Tại Thanh Hóa, vào ngày 02/3/2025 cũng đã xảy ra sự cố về an toàn thực phẩm (ATTP) tại bản Cò Cài, xã Trung Lý, huyện Mường Lát do người dân ăn nấm tự nhiên thu hái được trong rừng dẫn tới 03 người mắc, trong đó có 02 người bị tử vong

Để chủ động các biện pháp phòng chống ngộ độc do độc tố tự nhiên nói chung và ngộ độc thực phẩm do nấm độc nói riêng xảy ra trên địa bàn xã. Trạm Y tế xã Nam Xuân thông tin đến mọi người về cách nhận biết và phòng, chống ngộ độc nấm và các loại độc tố tự nhiên như sau:

1. Hiểm họa từ ngộ độc nấm và độc tố tự nhiên

Ngộ độc thực phẩm do ăn phải nấm độc và các loại độc tố tự nhiên có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, từ rối loạn tiêu hóa đến tổn thương gan, thần kinh, thậm chí tử vong. Thực tế, nhiều người vẫn chủ quan hoặc thiếu kiến thức khi hái và chế biến thực phẩm từ thiên nhiên, dẫn đến những vụ ngộ độc đáng tiếc.

2. Cách nhận diện và phòng tránh nấm độc

Nấm độc thường có màu sắc sặc sỡ, mùi hôi hoặc vị đắng, nhưng không phải lúc nào cũng dễ nhận biết. Một số dấu hiệu nhận diện nấm độc phổ biến gồm:

- Mũ nấm có màu sắc bất thường (đỏ, cam, xanh lục, tím…)

- Có vòng cuống, bào tử màu trắng hoặc xanh, chân nấm có bao gốc

- Chảy nhựa trắng hoặc có mùi lạ khi cắt

- Thay đổi màu sắc khi bị dập hoặc nấu chín

Lưu ý quan trọng:

❌ Không hái và ăn nấm hoang dại khi không chắc chắn an toàn

❌ Không dựa vào động vật (như kiến, sâu…) để kiểm tra độ an toàn của nấm

❌ Không sử dụng mẹo dân gian như nấu với bạc để thử độc tính của nấm

3. Các loại độc tố tự nhiên khác cũng cần đề phòng

Ngoài nấm độc, nhiều loại thực phẩm tự nhiên cũng chứa độc tố nguy hiểm như:

- Cá nóc: Chứa độc tố gây liệt cơ, ngừng thở.

- Khoai tây mọc mầm; Gây buồn nôn, co giật.

- Sắn (khoai mì) chưa chế biến kỹ: Có thể gây ngộ độc cấp tính.

- Hạt quả hạnh nhân đắng, hạt táo, hạt mơ: Có thể gây ngộ độc.

4. Biện pháp phòng ngừa ngộ độc thực phẩm từ tự nhiên

✔ Chỉ ăn nấm và thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, được kiểm định an toàn.

✔ Sơ chế kỹ các loại thực phẩm dễ có độc tố (ngâm, luộc bỏ nước, nấu chín hoàn toàn).

✔ Không ăn thử thực phẩm lạ hoặc theo kinh nghiệm dân gian không có căn cứ khoa học.

✔ Bảo quản thực phẩm đúng cách để tránh phát sinh độc tố (không ăn khoai tây mọc mầm, gạo mốc, sắn chưa chế biến kỹ, v.v.).

5. Xử lý khi bị ngộ độc

Nếu nghi ngờ bị ngộ độc thực phẩm do nấm hoặc độc tố tự nhiên:

⚠ Gọi báo ngay cho cán bộ y tế và đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.

⚠ Không tự ý gây nôn nếu chưa có hướng dẫn của bác sĩ.

⚠ Giữ lại mẫu thực phẩm nghi ngờ để hỗ trợ chẩn đoán.